Paul Moeyes was in het NPO1 radioprogramma ‘Met het oog op morgen’ om te vertellen over ‘De aanval van de dode mannen’. Het was een gevecht op 6 augustus 1915 bij het Fort Osowiec in het noordoosten van het huidige Polen (toen onderdeel van het Russische keizerrijk). De slag kreeg zijn naam vanwege het angstaanjagende, zombie-uiterlijk van de Russische soldaten die, ondanks blootstelling aan gifgas, een tegenaanval uitvoerden en de Duitse troepen op de vlucht joegen.
Fort Osowiec
Fort Osowiec was strategisch gelegen, op 23 kilometer van de grens met Oost-Pruisen, en beschermde een belangrijke corridor tussen de rivieren Nemen en Vistula-Bug. Het fort was al tweemaal eerder aangevallen door de Duitsers, maar deze aanvallen waren mislukt. In juli 1915 planden de Duitsers, onder leiding van veldmaarschalk Paul von Hindenburg, een nieuwe aanval. Ze zetten een strijdmacht in van 14 infanteriebataljons, een geniebataljon en 30 artilleriebatterijen, uitgerust met cilinders gevuld met chloorgas en xylylbromidetraangas. De Russische verdediging was slecht uitgerust tegen gifgas, met geen of gebrekkige gasmaskers. Veel soldaten gebruikten provisorische maskers, zoals in urine of water gedrenkte doeken, die weinig bescherming boden.
Het gevecht
Op 6 augustus 1915, om vier uur ’s ochtends, wachtten de Duitsers op een gunstige windrichting om het chloorgas vrij te laten, gevolgd door zware artilleriebeschietingen. Het gas had een verwoestend effect op de Russische verdedigers. Het chloorgas tastte longen, ogen en huid aan, waardoor veel soldaten stierven of ernstig gewond raakten. De overlevenden hoestten bloed op en hun gezichten waren verminkt door het bijtende gas, wat hen een zombie-achtig uiterlijk gaf.
De Duitsers, ervan overtuigd dat de Russische verdediging was uitgeschakeld, rukten op naar het fort. Tot hun schrik lanceerden ongeveer 100 overlevende Russische soldaten een wanhopige tegenaanval. Ondanks hun zware verwondingen stormden de Russen met doeken voor hun gezicht op de Duitse linies af, ondersteund door hun eigen artillerie. Het angstaanjagende uiterlijk van deze ‘dode mannen’ en hun onverwachte verzet zaaiden paniek onder de Duitse troepen, die in verwarring terugtrokken en zelfs in hun eigen vallen liepen.
Luister hier: Met het oog op morgen
